Gedragscode op zonne-energie: Zon op Land

22 november 2019

Zonne-energie is een nieuw gebruik van ons landschap en essentieel om de klimaatdoelen te halen. Zo ook in Flevoland. Tegelijkertijd stuiten ontwikkelaars van zonneparken soms op zorgen en wensen over de locatie, de natuur of het uitzicht. Het is een uitdaging om zonne-energie goed in te passen én rekening te houden met alle belangen. Een brede coalitie van natuur-, milieu-, energie-, en bewonersorganisaties heeft zich de afgelopen maanden gebogen over deze problematiek. Het resultaat is een gezamenlijke gedragscode Zon op Land.  Daarin is onder meer afgesproken om met zonneparken de natuur te ontzien en nog beter rekening te houden met de omwonenden. De code is in november aangeboden aan de Tweede Kamer. 

De ondertekenaars van de code zijn de brancheorganisatie Holland Solar, de vereniging van omwonenden van energieprojecten NLVOW, Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu, de Natuur en Milieufederaties, Natuurmonumenten, de koepel van energiecoöperaties Energie Samen en Vogelbescherming Nederland. Natuur- en Milieu Federatie Flevoland vertegenwoordigt samen met deze organisaties meer dan 2 miljoen Nederlanders, waaronder honderden Flevolandse bewoners, 400 energiecoöperaties, 1000 lokale natuur- en milieugroepen, vele bewonersgroepen en 170 bedrijven in de zonne-sector. 

Klimaatdoelen
Met zonnepanelen is het mogelijk om een deel van de vraag naar energie in zowel Nederland, als Flevoland duurzaam in te vullen, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord. Daarvoor leggen we bij voorkeur panelen op daken, in geluidswallen of op gevels van gebouwen. Ontwikkeling van zon op land is hierbij nodig en dat kan, mits ingepast en conform de gedragscode. De code bevat voorschriften die borgen dat omwonenden goed betrokken worden, dat zonneparken meerwaarde bieden voor de natuurwaarden en dat na verloop van tijd het oorspronkelijk grondgebruik terug kan komen. 

Uiteenlopende belangen verenigd in een code
Het is een uniek dat organisaties met uiteenlopende belangen samen tot een gedragscode over zon op land zijn gekomen. Nieuwe zonneparken leiden soms tot zorgen bij omwonenden en natuur- en milieuorganisaties: over het te makkelijk kiezen voor waardevolle gebieden, over de natuur in het zonnepark, over verlies aan bodemkwaliteit of over de betrokkenheid van omwonenden. Het is de overtuiging van de ondertekenaars van deze code dat zonneparken een gebied mooier en waardevoller kunnen maken én dat het betrekken van omwonenden essentieel is. Omwonenden worden met de code beter betrokken bij de plannen, bepalen mee hoe het park eruit ziet én kunnen meeprofiteren.   

Drie basisprincipes
De code bevat drie basisprincipes. Deze basisprincipes zijn vertaald in bovenwettelijke regels waartoe de leden van de branchevereniging Holland Solar zich verplichten. Holland Solar vertegenwoordigt qua volume het overgrote deel van de huidige zonneparken. 

1. Betrokkenheid omwonenden. Of een park op een bepaalde locatie gewenst is en in welke vorm, zal mede bepaald worden door de wensen van omwonenden. Die worden vanaf het eerste begin meegenomen in de keuzes over het plan, het ontwerp en de mogelijkheid financieel te participeren. 

1. Meerwaarde omgeving. Zonneparken kunnen een verbetering voor een gebied betekenen; voor de natuur en voor de omwonenden. Dit kan bereikt worden door zorgvuldig te kijken naar welke gebieden wel en niet geschikt zijn voor een park. Zo bepaalt de code dat natuurgebieden worden ontzien.  

1. Oorspronkelijk grondgebruik mogelijk. De functieverandering zonnepark hoeft geen onomkeerbare stap te zijn. Planologisch kan de functieverandering tijdelijk zijn. Fysiek kunnen de zonne-installaties zo gebouwd worden dat daarna bijvoorbeeld agrarisch grondgebruik weer mogelijk is.