Kabinetsplannen: Eerste stap op weg naar meer duurzame landbouw

17 februari 2020

Het kabinet heeft een eerste stap gezet in de aanpak van de stikstofcrisis, door met maatregelen te komen om de stikstofuitstoot door de landbouw terug te dringen. De vraag is of het voldoende is om de natuur te herstellen en een transitie naar een meer duurzame landbouw mogelijk te maken. Veel is namelijk nog onduidelijk en de provincies moeten nu aan de slag met de gebiedsgerichte aanpak.

De Natuur en Milieufederaties zien de kabinetsplannen als een belangrijk eerste stap op weg naar een nieuw landbouwsysteem, dat grondgebonden en natuurinclusief is. Het kabinet maakt € 350 miljoen vrij voor boeren die vrijwillig willen stoppen en € 172 miljoen voor innovatie en verduurzaming van stallen. Daarnaast wordt de regeling voor varkensboeren die willen stoppen uitgebreid, zodat elke ondernemer die zich daarvoor heeft aangemeld ook wordt geholpen. Er komt ook een fonds voor boeren die willen omschakelen naar kringlooplandbouw.

Provincies zijn aan zet

Er moet nu snel gestart worden met de gebiedsgerichte aanpak in alle provincies, vinden de Natuur en Milieufederaties. Daarbij moet een stevige ambitie voor het terugdringen van de stikstoofuitstoot door alle sectoren leidend zijn. Daarom vinden de Natuur en Milieufederaties dat de provincies een regierol moeten nemen om te kunnen bepalen wie welke stikstofruimte toegewezen krijgt.

Om de stikstofproblemen duurzaam op te lossen, is een aanpak in drie lijnen nodig volgens de Natuur en Milieufederaties. Allereerst door het op korte termijn terugdringen van de uitstoot van stikstof aan de bron én ten tweede het herstellen van de natuur in Nederland. Alleen zo kunnen we op termijn een gunstige staat van instandhouding bereiken voor de planten en dieren in onze natuurgebieden. En op de langere termijn: hervorming van de landbouw naar kringloop en natuurinclusief, waardoor er voor de natuur, leefomgeving én de boeren een goed toekomstperspectief ontstaat.

Veel is nog onduidelijk
De Natuur en Milieufederaties verwachten dat er op termijn veel meer geld nodig zal zijn om alle gebouwen, grond en dierrechten van voldoende bedrijven te kunnen opkopen. De Natuur en Milieufederaties vragen zich ook af of het leasen van latente stikstofvergunningsruimte juridisch houdbaar is, in de praktijk kan dat namelijk leiden tot een tijdelijke toename van stikstof. En wat te doen met piekbelasters in (de buurt van) Natura 2000-gebieden die niet mee willen werken aan uitkoop of verplaatsing, dat kunnen overigens ook bedrijven in andere sectoren dan de veehouderij zijn. Welke instrumenten hebben de provincies dan in handen in het gebiedsproces?

Kom met een concrete ambitie
Het kabinet komt later dit voorjaar nog met plannen voor de langere termijn en een streefwaarde voor de reductie van stikstofemissie en -depositie in 2030. De De Natuur en Milieufederaties hadden graag gezien dat het kabinet nu al iets zou zeggen over de concrete doelen en het tempo waarin de uitstoot naar beneden moet.