Luchtruimherziening

30 oktober 2025

NMF Flevoland maakt zij zich hard voor een mooi en duurzaam Flevoland. Een provincie die energieneutraal, circulair en biodivers is. Die waarden staat niet alleen onder druk op de grond, maar ook in de lucht. Neem de beoogde uitbreidingsplannen van Defensie: een superkazerne in Zeewolde, een laagvlieggebied voor helikopters bij het Ketelmeer en een F-35-vliegbasis op Lelystad Airport.

De beoogde groei van militaire oefenterreinen legt niet alleen een claim op de fysieke leefomgeving, maar ook op het luchtruim. Het toegenomen Defensieverkeer zal ingepast moeten worden in het huidige vliegverkeer; dat van de vliegtuigen (voornamelijk van en naar Schiphol) én dat van de vogels. Zie hier de ingewikkelde ruimtelijke puzzel. Voor het leggen van die puzzel heeft het kabinet het programma ‘Luchtruimherziening’ in het leven geroepen.

Het kabinet omschrijft het primaire doel van het programma als volgt: om het oefengebied van de Koninklijke Luchtmacht in het noordelijke deel van het Nederlandse luchtruim uit te breiden. Flevoland valt hieronder – met een beoogde centrale rol voor Lelystad Airport als F-35-vliegbasis. Zo zou de Luchtmacht beter kunnen trainen met de F35-gevechtsvliegtuigen.

Hoe de daarvoor benodigde herindeling van het luchtruim mogelijk vorm gaat krijgen, is gepresenteerd in het Schetsontwerp (februari 2025). Een Adviescommissie ziet toe op het nut en de noodzaak van het Schetsontwerp. Om tot een gewogen advies te komen, haalt de commissie inbreng op bij experts en wordt ze bevraagd door een klankbordgroep. In die klankbordgroep zitten onder meer omwonenden, luchtvaartmaatschappijen, gemeenten/provincies, actiegroepen en andere belanghebbenden.

NMF Flevoland zit ook in de klankbordgroep. Op dinsdag 7 oktober was de een na laatste bijeenkomst. We hebben opnieuw verwezen naar het uitgangspunt van de Luchtruimherziening: zo kort mogelijk vliegen. Dat leidt tot minder uitstoot van CO2, stikstof en andere schadelijke stoffen. Ook zou het invulling geven aan de Europese duurzaamheidsdoelstellingen binnen Single European Sky.

Echter, de duurzaamheidsdoelstellingen zijn tijdens het uitrollen van de Luchtruimherziening steeds meer naar de achtergrond verdwenen. Net zo zijn het in kaart brengen en monitoren van effecten op de leefomgeving ondergesneeuwd. De NMFF blijft oproepen om de leefomgeving wel degelijk als primair doel te zien. Er is gepleit voor helderheid over de lokale implicaties voor Flevolandse woonkernen en natuurgebieden van de keuzes op 1.800m hoogte vliegen en daarboven.

De laatste bijeenkomst van de klankbordgroep gaat in november plaatsvinden. Dan zal de Adviescommissie haar eindoordeel over het Schetsontwerp uitbrengen aan het kabinet. Begin 2026 zal politieke besluitvorming plaatsvinden over de Luchtruimherziening. Daarna gaan luchtverkeersleidingsorganisaties het ontwerp in detail uitwerken en toetsen met digitale simulaties. De voorspelling is dat de Luchtruimherziening vanaf 2030 in werking zal treden.

Tussen nu en dan blijft de NMFF de ontwikkelingen in het luchtruim op de voet volgen. En dan specifiek wat het voor de mensen en dieren in Flevoland betekent.